
Bir önceki yazımızda basınçlı ekipman imalatçılarının uygun malzeme sertifikalarını teknik dosyalarına eklemeleri gerektiğini anlatmıştık. Bu yazımızda malzeme sertifikalarının içerik ve yapısını belirleyen, piyasada 10204 belgesi, 3.1 belgesi gibi isimlerle anlatılan sertifikanın ne olduğunu anlatmaya çalışacağız.
Malzeme üreticisinden gelen sertifikanın tipini tanımlayan standart EN 10204’dür. Standardın tam adı ve son revizyon bilgisi şu şekildedir.
EN 10204:2004: Metalik ürünler-Muayene ve deney belgelerinin tipleri
Bu standart, siparişte tespit edilen şartlara uygun olarak, üretim metodu ne olursa olsun, plakalar, saclar, çubuklar, dövmeler, dökümler gibi metal malzemeden imal edilmiş bütün mamullerin tesliminde, müşteriye verilen farklı tiplerdeki muayene dokümanlarını kapsamaktadır. Esasen metalik malzemeler için hazırlanan bir standart olmakla birlikte metal dışı ürünler için de kullanılabilir.
Standart malzeme muayenelerini normal ve özel muayene olarak ikiye ayırmıştır. Bunların tanımları şu şekildedir:
Normal muayene: İmalatçının, aynı mamul şartnamesinde tanımlanan ve aynı imalat yöntemine göre imal edilen mamulün sipariş şartlarına uygun olup olmadığının değerlendirmesini kendi yöntemleri ile yaptığı muayenedir. Muayene edilen mamullerin teslim edilecek mamuller olması gerekmez.
Özel Muayene: Mamullerin sipariş sırasında tespit edilen şartları sağlayıp sağlamadığını doğrulamak için, mamul şartnamesine uygun teslim edilecek mamullere veya bunların bir bölümünden meydana gelen deney birimine teslimden önce uygulanacak muayenedir.
Yukarıdaki tanımlardan anlaşılacağı üzere, malzeme imalatçısının kendi süreçlerini doğruladığı muayene tipi normal, teslim edilecek ürünün doğruladığı muayene tipi ise özel olarak tanımlanmıştır.
EN 10204, sertifika tiplerini de 4’e ayırmıştır. Bunlar şu şekildedir:
Siparişe Uygunluk Beyanı ‘’Tip 2.1’’
İmalatçının deney sonuçlarını vermeksizin, tedarik edilecek mamullerin siparişte belirtilen şartlara uygun olduğunu beyan ettiği dokümandır.
Test Raporu 2.2 (Tip 2.2)
İmalatçının normal muayene şartlarına dayanan deney sonuçlarını da içeren, tedarik edilecek mamullerin siparişte belirtilen şartlara uygun olduğunu beyan ettiği dokümandır.
Muayene Sertifikası 3.1 (Tip 3.1)
İmalatçı tarafından imzalanan deney sonuçlarını içeren, tedarik edilecek mamullerin siparişte belirtilen şartlara uygun olduğunu beyan ettiği dokümandır. Yapılacak deneyler ve deney birimi; mamul şartnamelerinde, resmi mevzuatta ve karşılık gelen kurallar ve/veya emirlerde tanımlanır. Doküman, imalatın yapıldığı birimden bağımsız olarak çalışan imalatçının yetkili muayene temsilcisi tarafından onaylanır.
İmalatçının izlenebilirlik yöntemleri bulunması ve istendiğinde ilgili muayene dokümanlarını bulabilmesi durumunda, imalatçıya kullandığı ilk veya girdi malzemeye ait özel muayeneden elde edilen sonuçların muayene sertifikası 3.1’e doğrudan taşıması için izin verilmelidir.
Muayene Sertifikası 3.2 (Tip 3.2)
İmalatçının imalat biriminden bağımsız muayene yetkilisi ile müşterinin muayene yetkilisi ya da resmi mevzuata göre atanan muayene yetkilisi tarafından beraberce hazırlanan ve içerisinde deney sonuçlarının da yer aldığı her iki tarafında tedarik edilecek mamullerin siparişte belirtilen şartlara uygun olduğunu beyan ettiği dokümandır.
İmalatçının izlenebilirlik yöntemleri bulunması ve istendiğinde ilgili muayene dokümanlarını bulabilmesi durumunda, imalatçıya kullandığı ilk veya girdi malzemeye ait özel muayeneden elde edilen sonuçların muayene sertifikası 3.2’yi doğrudan taşıması için izin verilmelidir.
Bir basınçlı ekipman üreticisi için hangi malzeme sertifikasını temin etmelidir?
Bununla ilgili EN 10204 standardı bize rehberlik etmektedir. Basınçlı ekipman üreticisi aşağıdaki tabloya göre doğru tipteki malzeme sertifikasını teknik dosyasına eklemelidir. Bunu sağlayabilmek için de sipariş öncesinde malzeme tedarikçisine gerekli olan belge tipinin belirtilmesi uygun olacaktır.
Eğer 10204 3.1 tip sertifika mevcut değilse EN 10204 3.2 tip sertifika Inspecco tarafından sağlanmaktadır.
EN 10204’e uygun sertifika olması malzemenin uygun olduğunu gösterir mi?
Sıklıkla karıştırılan bir husus, EN 10204’e göre belgesi olan malzemenin uygun olduğu varsayımıdır. Aslında EN 10204’e göre düzenlenen bir sertifika malzeme özelliklerini tanımlar. Malzemenin uygunluğu, ekipman üreticisi tarafından değerlendirilmelidir. Örneğin, kazan imal eden bir imalatçı P265 GH malzeme kullanacağını tanımlamışken, aldığı sertifika EN 10204’e göre hazırlanmış ve malzemenin S235JR olduğunu gösteriyor olabilir. Malzeme sertifikasının EN 10204’e göre olması malzemenin uygun olduğunu göstermez.

No comment