Yakın zamanda bir imalatçımız, ürünleri Almanya gümrüğünden geçmediği için bize başvurdu. Çünkü ürün belgelendirilmesi Almanya’da kullanılan gaz kategorilerine göre hazırlanmamıştı. Ne yazık ki, buna benzer durumları birçok imalatçımız yaşıyor. Bu yazıda, özellikle ihracat yapan imalatçılarımızın dikkate alması gereken “gaz kategorileri” konusunda bilgi vermeye çalışacağız.
Gaz yakan cihaz imalatçılarının ürün tasarımı ve imalatında 2014/426/AB Gaz Yakan Cihazlara Dair Yönetmelik şartlarına uymaları gerekmektedir. Yönetmelik dikkate alınması gereken birçok kriteri içermektedir. Onaylanmış Kuruluşlar, cihazın test ve kontrollerini yaparak, güvenlik şartlarının sağlandığını onaylamaktadırlar. Yapılan testler ise cihazda kullanılması amaçlanan gaz türlerine göre farlılık göstermektedir. Bu nedenle cihazın kullanılması amaçlanan tüm ülkelerin gaz şatlarına göre test edilmesi ve bunun belge üzerinde tanımlanması gerekmektedir. Bu nedenle belgelendirme aşamasının başında ülke ve gaz değişkenlerinin belirlenmesi uygun olacaktır. Sadece Türkiye’de kullanılacağı düşünülerek belge alındığında, cihazın diğer AB ülkelerine ihracatında olumsuzluklar yaşanmaktadır.
Doğru gaz kategorisinin seçilmesi ve buna uygun belgelendirilmesi yapılması için Inspecco’ya başvurabilirsiniz. Inspecco 2459 nolu Onaylanmış Kuruluştur. Aşağıda gaz kategorileri hakkında temel tanım ve tabloları bulabilirsiniz.
Kategori neden gereklidir, gaz grubu, gaz ailesi nedir?
Kategori, cihazın emniyetli bir şekilde ve istenen performans seviyesinde yanması için tasarlanmış gaz ailelerinin ve/veya gaz gruplarının tespitini sağlar.
Gaz grubu, gaz ailesi bünyesindeki belirli bir Wobbe endeksi aralığını ifade eder.
Gaz ailesi, bir Wobbe endeksi aralığı ile birbirine bağlı, benzer yanma davranışı gösteren gaz yakıtları grubunu ifade eder.
Ülkelere Göre Gaz Kategorileri
Tekli Kategoriler
a) Özel cihaz standardlarında belirtilmiş, sadece belirli cihaz tiplerine uygulanabilen kategoriler.
b) Yerinde EC doğrulama işlemi [Gas Appliance Directive (90/396/CEE) Ek II Madde 6] için sunulan sadece belirli cihaz tiplerine uygulanabilen kategoriler.
c) Madde B.6’ya bakınız.
d) Sadece karavanlarda veya motorlu karavanlarda bulunan cihazlara uygulanabilen kategori.
Ülke isimlerinin yanındaki “(?)” işareti, o ülkenin gaz kategorisine ilişkin tercihini belirtmediği anlamındadır.
Çiftli Kategoriler
a) Özel cihaz standardlarında belirtilmiş, sadece belirli cihaz tiplerine uygulanabilen kategoriler.
b) Yerinde EC doğrulama işlemi için sunulan sadece belirli cihaz tiplerine uygulanabilen kategoriler
c) İkinci aileye mensup H grubu gazlar için ayarlanmış bu kategorideki cihazlar, aynı besleme basıncında ilâve deneyler yapılmadan, brüt Wobbe indisinin (15 °C sıcaklık ve 1013,25 mbar basınçta) 46 MJ/m³ ile 51,5 MJ/m³ arasında olduğu hava ve ticarî propan gaz karışımlarını kullanabilir.
Ülke isimlerinin yanındaki “(?)” işareti, o ülkenin gaz kategorisine ilişkin tercihini belirtmediği anlamındadır.
Diğer Ülkeler
Gaz kategorilerinin açıklamaları
Kategori I: Kategori I’e giren cihazlar, özel olarak tek bir gaz ailesi veya tek bir gaz grubuna mensup gazların kullanılması için tasarımlanmıştır.
Kategori I1a : Sadece önceden belirlenmiş besleme basıncında birinci ailenin a grubuna mensup gazları kullanan cihazlar (bu kategori kullanılmamaktadır).
Kategori I2H: Sadece önceden belirlenmiş besleme basıncında ikinci ailenin H grubuna mensup gazları kullanan cihazlar.
Kategori I2L: Sadece önceden belirlenmiş besleme basıncında ikinci ailenin L grubuna mensup gazları kullanan cihazlar.
Kategori I2E: Sadece önceden belirlenmiş besleme basıncında ikinci ailenin E grubuna mensup gazları kullanan cihazlar.
Kategori I2E+: Sadece ikinci ailenin E grubuna mensup gazları kullanan ve cihaz üzerinde herhangi bir ayarlama olmaksızın bir basınç çiftiyle çalıştırılan cihazlar. Cihaz gaz basıncını düzenleyen tertibat, mevcut olması hâlinde, basınç çiftinin iki normal basınç değeri arasındaki basınçlarda çalışmaz.
Kategori I2N: Sadece önceden belirlenmiş besleme basıncında ikinci aile gazlarını kullanan ve ikinci aileye mensup bütün gazlara otomatik olarak uyum sağlayan cihazlar.
Kategori I2R : H, E, L ve LL gaz gruplarının her birinin kullanabilmesi için, elle ayarlanabilir bir basınç regülâtörü olan cihazlar
Kategori I3B/P: Önceden belirlenmiş besleme basıncında üçüncü aile gazlarını (propan ve bütan) kullanabilen cihazlar.
Kategori I3+: Üçüncü aileye mensup gazları (propan ve bütan) kullanabilen ve cihazın ayarlanmasına gerek kalmadan bir basınç çifti ile çalıştırılabilen cihazlar. Bununla birlikte, özel standardlarda belirtilen belirli cihaz tipleri için, propandan bütana veya bütandan propana geçilirken birincil yanma havasının ayarlanmasına izin verilebilir. Bu cihazlarda hiçbir gaz basıncı düzenleyici tertibata müsaade edilmez.
Kategori I3P: Önceden belirlenmiş besleme basıncında, sadece üçüncü ailenin P grubuna mensup gazları (propan) kullanan cihazlar.
Kategori I3B: Önceden belirlenmiş besleme basıncında sadece, üçüncü ailenin B grubuna mensup gazları (bütan) kullanan cihazlar.
Kategori I3R: Mahallî dağıtım şartlarında üçüncü aileye ait bir gruptaki çeşitli gazları kullanabilmek amacıyla, elle ayarlanabilen üçüncü aileye mensup bütün gazları kullanan bir gaz regülâtörü olan cihazlar
Kategori II1a2H: Birinci ailenin a grubundaki ve ikinci ailenin H grubundaki gazları kullanabilen cihazlar. Birinci aile gazları, Kategori I1a ile aynı şartlarda kullanılır. İkinci aile gazları, Kategori I2H ile aynı şartlarda kullanılır.
Kategori II2H3B/P: İkinci ailenin H grubundaki gazları ve üçüncü aileye mensup gazları kullanabilen cihazlar. İkinci aile gazları, Kategori I2H ile aynı şartlarda kullanılır. Üçüncü aile gazları, Kategori I3B/P ile aynı şartlarda kullanılır.
Kategori II2H3+: İkinci ailenin H grubundaki gazları ve üçüncü aileye mensup gazları kullanabilen cihazlar. İkinci aile gazları, Kategori I2H ile aynı şartlarda kullanılır. Üçüncü aile gazları, Kategori I3+ ile aynı şartlarda kullanılır.
Kategori II2H3P: İkinci ailenin H grubundaki ve üçüncü ailenin P grubundaki gazları kullanabilen cihazlar. İkinci aile gazları, Kategori I2H ile aynı şartlarda kullanılır. Üçüncü aile gazları, Kategori I3P ile aynı şartlarda kullanılır.
Kategori II2L3B/P: İkinci ailenin L grubundaki gazları ve üçüncü aileye mensup gazları kullanabilen cihazlar. İkinci aile gazları, Kategori I2L ile aynı şartlarda kullanılır. Üçüncü aile gazları, Kategori I3B/P ile aynı şartlarda kullanılır.
Kategori II2L3P: İkinci ailenin L grubundaki ve üçüncü ailenin P grubundaki gazları kullanabilen cihazlar. İkinci aile gazları, Kategori I2L ile aynı şartlarda kullanılır. Üçüncü aile gazları, Kategori I3P ile aynı şartlarda kullanılır.
Kategori II2E3B/P: İkinci ailenin E grubundaki gazları ve üçüncü aileye mensup gazları kullanabilen cihazlar. İkinci aile gazları, Kategori I2E ile aynı şartlarda kullanılır. Üçüncü aile gazları, Kategori I3B/P ile aynı şartlarda kullanılır.
Kategori II2E+3B/P: İkinci ailenin E grubundaki gazları ve üçüncü aileye mensup gazları kullanabilen cihazlar. İkinci aile gazları, Kategori I2E+ ile aynı şartlarda kullanılır. Üçüncü aile gazları, Kategori I3B/P ile aynı şartlarda kullanılır.
Kategori II2E+3+: İkinci ailenin E grubundaki gazları ve üçüncü aileye mensup gazları kullanabilen cihazlar. İkinci aile gazları, Kategori I2E+ ile aynı şartlarda kullanılır. Üçüncü aile gazları, Kategori I3+ ile aynı şartlarda kullanılır.
Kategori II2E+3P: İkinci ailenin E grubundaki ve üçüncü ailenin P grubundaki gazları kullanabilen cihazlar. İkinci aile gazları, Kategori I2E+ ile aynı şartlarda kullanılır. Üçüncü aile gazları, Kategori I3P ile aynı şartlarda kullanılır.
Kategori II2R3R: İkinci aileye mensup bütün gazları ve/veya ikinci aileyle bağlantılı gazları ve mahallî dağıtım şartlarında ikinci aileye ait bir gruptaki çeşitli gazları kullanabilmek amacıyla elle ayarlanabilen üçüncü aileye mensup bütün gazları kullanan bir gaz regülâtörü olan cihazlar. İkinci aile gazları, Kategori I2R ile aynı şartlarda kullanılır. Üçüncü aile gazları, Kategori I3R ile aynı şartlarda kullanılır.
No comment